Họ là những người Việt Nam đang âm thầm gánh vác ước mơ đổi đời trên đất Hàn Quốc – lao động bất hợp pháp tại Hàn. Dù phải đối mặt với vô vàn khó khăn: bị nợ lương, thiếu thốn quyền lợi, hay thường xuyên bị chủ quát mắng… nhưng họ vẫn cắn răng bám trụ, chỉ vì một mục tiêu duy nhất: kiếm tiền gửi về cho gia đình, trả món nợ nặng trĩu vay mượn để đặt chân đến “miền đất hứa”.
Cuộc đời của Tùng (24 tuổi) kể từ khi sang Hàn Quốc lao động bất hợp pháp chỉ gói gọn trong căn nhà máy và phòng trọ chưa đầy 20 mét vuông chật chội với hai đồng hương. Cách đây một năm, gia đình Tùng đã phải vay mượn gần 13.000 USD để “lót tay” cho cò, để anh có thể sang Hàn bằng con đường du lịch, nhưng thực chất là để tìm kiếm cơ hội ở lại làm việc.
Tại một nhà máy gia công đồ nội thất, sơn sắt thép ở ngoại ô Seoul, Tùng làm việc như một cái máy. Anh chia sẻ đầy chua chát: “Gần một năm nay em như sống trong địa ngục. Nhiều lúc muốn bỏ về nhưng cứ nghĩ đến khoản vay bố mẹ đang phải gánh lại phải cắn răng chịu đựng.”
Không biết tiếng Hàn là trở ngại lớn nhất của Tùng. “Nhiều lần chủ bảo làm việc này nhưng em không hiểu, thế là làm sai ý. Cứ vậy lại bị quát mắng”, Tùng nghẹn ngào. Với mức lương gần 30 triệu đồng mỗi tháng, sau khi trừ chi phí sinh hoạt, Tùng dành dụm được hơn 20 triệu gửi về nhà. Thế nhưng, đã hai tháng nay, anh chưa nhận được một đồng lương nào.
“Không như lao động hợp pháp, những người như bọn em thường xuyên bị chủ nợ, thậm chí quỵt lương. Khi muốn chuyển công ty khác, hầu như chẳng ai nhận được hết tiền công vì chủ luôn giữ lại ít nhất một tháng lương để ‘giữ chân’ nhân công”, Tùng cay đắng kể. Cuộc sống của họ không có bảo hiểm, phải sống chui lủi, nên dù biết chủ sai phạm, đối xử tệ, họ cũng phải im lặng vì sợ bị bắt, chẳng biết tố cáo với ai.
Những lao động chân tay như Tùng rất dễ gặp tai nạn lao động. “Ở đây, người Việt chủ yếu làm việc nặng nhọc nên rất dễ bị tai nạn, nhưng không có bảo hiểm cũng không dám đến bệnh viện chữa trị”, Tùng thở dài. Mỗi lần gọi điện về nhà, Tùng đều nói dối là mình sống tốt, công việc tốt, chỉ vì không muốn gia đình phải lo lắng. “Tắt máy, em chỉ biết khóc”, anh nói. Ngay cả việc gặp gỡ bạn bè cũng là điều xa xỉ, Tùng không dám vì sợ bị nhà chức trách địa phương bắt giữ. Cuộc sống của anh chỉ quanh quẩn trong phòng trọ sau 12 tiếng làm việc mỗi ngày.
Long (25 tuổi), một người con của xã Cương Gián, Nghi Xuân, Hà Tĩnh, đã có sáu năm sống bất hợp pháp tại Hàn Quốc. Anh tự hào kể rằng xã mình có tới 1.270 đồng hương ở Hàn, nhưng chỉ 70 người là hợp pháp, còn lại đều sống “chui”. “Có lẽ cũng nhờ những đồng tiền từ lao động ‘chui’ ở Hàn Quốc mà xã em được xem là giàu nhất nước”, Long nói.
Nhờ có nhiều bạn bè và người thân, lại sống lâu năm ở Hàn, cuộc sống của Long đỡ ngột ngạt hơn Tùng. Dù vậy, anh cũng thường xuyên bị nợ lương và bị chủ đối xử không tốt. “Làm việc thì không theo giờ giấc nào cả, công việc rất nặng. Có khi một ngày làm đến 16 tiếng vì phải theo ý chủ. Bọn em mà phàn nàn là sợ bị chủ báo cảnh sát bắt về nước”, Long kể.
Mỗi tháng, Long gửi về gia đình gần 30 triệu đồng. Anh cho biết: “Làm bất hợp pháp lương cao hơn. Nhiều người có sức khỏe đi làm xây dựng có khi mỗi tháng kiếm được 100 triệu đồng. Nghề đó làm ngoài trời, rất lạnh nên không phải ai cũng làm được.”
Từng tốt nghiệp một trường đại học danh giá tại Hà Nội, Minh (28 tuổi) đã chấp nhận “treo bằng” để đi xuất khẩu lao động. Sau vài tháng xin việc khắp nơi không thành, anh nghe nói phải bỏ ra 300 triệu đồng mới có việc, nên đành buông xuôi. “Bỏ số tiền đó đi Hàn Quốc nhanh lấy lại vốn hơn, sau này về tính sau”, Minh nói. Anh sang Hàn Quốc bằng con đường du học, sau đó bỏ ra ngoài sống lưu vong.
“Ở đây hơn 5 năm đã quá quen với cuộc sống chui lủi rồi. Khổ cũng được, nhục cũng phải chịu, chỉ cần có tiền. Bây giờ về nhà chẳng biết làm gì ra tiền cả”, Minh tâm sự. Anh kể rằng nhà chức trách địa phương thường xuyên tổ chức các đợt truy quét người bất hợp pháp. Những lần như vậy, Minh và nhiều người khác lại phải trốn chạy, có khi phải trốn trên mái nhà cả ngày.
Minh nhớ lại một câu chuyện đau lòng cách đây vài tháng: bạn anh bị cảnh sát Hàn Quốc bắt khi đang trốn trên mái nhà. Khi bỏ chạy, người bạn đó bị ngã phải nhập viện, sau đó bị buộc về nước và bị phạt 100 triệu đồng. Theo Minh, để tránh bị bắt, những lao động bất hợp pháp ở Hàn Quốc phải luôn nhẫn nhịn. “Phần lớn số bị bắt là do đồng nghiệp và chủ báo. Chỉ cần thấy ghét là họ báo. Chính vì vậy, phải luôn nhẫn nhịn. Chủ và đồng nghiệp nước ngoài có chửi cũng không dám cãi lại, bị nợ lương cũng không làm được gì”, Minh ngậm ngùi nói.
Thực trạng này không hề mới. Mới đây nhất, ngày 12/1, trong số 155 du khách Việt đến đảo Jeju, Hàn Quốc, đã có 59 người trốn ở lại đảo. Gần 30 người trong số đó đã bị bắt giữ, thậm chí một số bị bắt khi đang làm việc tại nhà xưởng, số còn lại vẫn đang bị cảnh sát truy tìm.
Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, hiện có hơn 26.000 lao động Việt Nam bất hợp pháp tại Hàn Quốc, đến bằng nhiều con đường xuất khẩu lao động Hàn Quốc khác nhau. Những câu chuyện của Tùng, Long, Minh chỉ là vài mảnh ghép nhỏ trong bức tranh lớn về cuộc sống đầy gian truân, ẩn khuất của hàng chục nghìn người Việt Nam nơi xứ người. Họ vẫn đang hàng ngày đánh đổi mồ hôi, nước mắt và cả sự tự do để mang về tương lai cho gia đình.
*Tên nhân vật đã được thay đổi.
Theo Tiến Hùng – Vnexpress
